NGHỊ ĐỊNH 236/2025/NĐ-CP HƯỚNG DẪN NGHỊ QUYẾT 107/2023/QH15 VỀ ÁP DỤNG THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP BỔ SUNG THEO QUY ĐỊNH CHỐNG XÓI MÒN CƠ SỞ THUẾ TOÀN CẦU

Ngày 29/8/2025, Chính phủ ban hành Nghị định 236/2025/NĐ-CP, quy định chi tiết một số điều của Nghị quyết số 107/2023/QH15 ngày 29 tháng 11 năm 2023 của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu. 

Nghị định này thiết lập khung pháp lý để áp dụng quy tắc chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu (GloBE) của OECD tại Việt Nam, bao gồm: 

• Thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT): Áp dụng đối với các đơn vị hợp thành của các tập đoàn đa quốc gia nước ngoài tại Việt Nam. 

• Quy định về tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR): Áp dụng đối với các tập đoàn đa quốc gia Việt Nam và các đơn vị hợp thành ở nước ngoài.  

Nghị định có hiệu lực từ ngày 15/10/2025, cho phép các tập đoàn đa quốc gia chuẩn bị cho kỳ kê khai thuế bổ sung đầu tiên đối với năm tài chính 2024. Chi tiết cụ thể như sau:

1. Quy định cụ thể người nộp thuế tối thiểu toàn cầu  

• Áp dụng đối với các Tập đoàn Đa quốc gia có doanh thu hợp nhất từ 750 triệu EUR trở lên trong ít nhất 2 trong 4 năm tài chính liền kề trước đó. 
• Với các tập đoàn mới thành lập, nếu trong thời gian hoạt động dưới 4 năm mà đã có tối thiểu 2 năm đạt mức doanh thu nêu trên, đơn vị hợp thành cũng sẽ được xác định là người nộp thuế. 

Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều nằm trong diện áp dụng. Nghị định 236/2025/NĐ-CP đồng thời quy định rõ những nhóm đối tượng được loại trừ. Các trường hợp này bao gồm những đơn vị đã được đề cập tại Nghị quyết 107/2023/QH15 và các phụ lục kèm theo, trong đó có quỹ đầu tư, tổ chức đầu tư bất động sản hoặc một số đơn vị có cơ cấu sở hữu và hoạt động đặc thù. 

2. Các trường hợp được giảm trừ trách nhiệm (“GTTN”) 

Nghị định bổ sung các quy định về GTTT hơn so với Nghị quyết 107/2023/QH15, điều này nhằm hạn chế gánh nặng tuân thủ và quản lý không cần thiết đối với các tập đoàn đa quốc gia và cơ quan thuế. Các biện pháp này sẽ cho phép một tập đoàn đa quốc gia tránh việc tính toán thuế suất thực tế và QDMTT đối với các hoạt động có khả năng bị đánh thuế ở mức bằng hoặc cao hơn mức thuế tối thiểu đồng thời nâng cao tính chắc chắn và minh bạch về thuế. 

    2.1 GTTN trong giai đoạn đầu thực hiện hoạt động đầu tư quốc tế (mới) 

• Thuế bổ sung theo QDMTT tại Việt Nam được xác định bằng 0 (không) trong giai đoạn đầu thực hiện hoạt động đầu tư quốc tế của tập đoàn đa quốc gia. 

➞ Quy định này giúp cho các tập đoàn đa quốc gia đang ở giai đoạn đầu tư ra quốc tế có thêm thời gian để chuẩn bị ứng phó với tác động của các quy tắc GloBE.  

• Một tập đoàn đa quốc gia được xác định là đang trong giai đoạn đầu hoạt động quốc tế nếu đáp ứng đồng thời hai điều kiện trong năm tài chính xác định nghĩa vụ thuế như sau: 

           ✔ Tập đoàn đa quốc gia có các đơn vị hợp thành (“ĐVHT”) tại không quá sáu nước tại bất cứ thời điểm nào trong năm tài chính xác định nghĩa vụ thuế; 

           ✔ Tổng giá trị sổ sách của tài sản hữu hình (TSHH) của tất cả các ĐVHT tại tất cả các nước ngoài nước tham chiếu không vượt quá 50 triệu EUR 

** Lưu ý:  

• Giá trị sổ sách của TSHH là giá trị trung bình đầu kỳ và cuối kỳ của TSHH được ghi nhận trên báo cáo tài chính (BCTC) của mỗi ĐVHT (sau khi trừ khấu hao hoặc phân bổ lũy kế, lỗ do suy giảm giá trị). 

• Nước tham chiếu của tập đoàn đa quốc gia là nước mà tập đoàn đa quốc gia có tổng giá trị TSHH cao nhất trong năm tài chính đầu tiên tập đoàn đó lần đầu thuộc phạm vi áp dụng của quy định về thuế TTTC. 

    2.2 GTTN đã thực hiện QDMTT (mới) 

• Trường hợp QDMTT tại một nước đáp ứng các điều kiện về giảm trừ trách nhiệm đã thực hiện QDMTT theo danh sách do Diễn đàn hợp tác chung về chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển lợi nhuận toàn cầu công bố thì thuế bổ sung tại nước đó theo quy định tại Điều 7 Nghị định này tại Việt Nam được xác định bằng 0 (không). 

• Trường hợp QDMTT tại một nước đáp ứng các điều kiện về giảm trừ trách nhiệm nhưng tập đoàn đa quốc gia không thuộc đối tượng áp dụng QDMTT tại nước đó hoặc cơ quan thuế tại nước đó không thu được QDMTT đối với đơn vị hợp thành tại nước đó thì tập đoàn đa quốc gia không được áp dụng theo khoản trên tại Việt Nam.

➞ GTTN đã thực hiện QDMTT được thiết kế nhằm cung cấp một giải pháp thực tiễn để tránh các trường hợp mà các tập đoàn đa quốc gia phải thực hiện nhiều lần việc tính thuế bổ sung đối với cùng một nhóm các ĐVHT tại một quốc gia. 

Ví dụ:  

Tình huống:  

• Singapore đáp ứng điều kiện GTTN đã thực hiện QDMTT. 

• Tập đoàn A có một ĐVHT A1 tại Singapore, phát sinh số thuế QDMTT tại Singapore là 100. 

• Tập đoàn B có một ĐVHT B1 tại Singapore, phát sinh số thuế QDMTT tại Singapore là 1550. Tuy nhiên, do các cam kết với Chính phủ Singapore nên cơ quan thuế Singapore không thu được khoản thuế này. 

Sơ đồ  

    2.3 Giảm trừ trách nhiệm trong giai đoạn chuyển tiếp trên cơ sở báo cáo lợi nhuận xuyên quốc gia (được sửa đổi, hướng dẫn bởi Điều 11 Nghị định 236/2025/NĐ-CP) 

• Áp dụng cho năm tài chính bắt đầu trước hoặc trước ngày 31 tháng 12 năm 2026 (không bao gồm năm tài chính kết thúc sau 30/6/2028). 

• Số thuế bổ sung phải nộp theo quy định QDMTT hoặc IIR bằng 0 nếu: 

           ✔ Doanh thu < 10 triệu EUR và lợi nhuận trước thuế TNDN < 1 triệu EUR hoặc lỗ tại nước đó; hoặc 

           ✔ Thuế suất thực tế được đơn giản hóa tại nước đó ≥ 15% (FY2024), ≥ 16% (FY2025), ≥ 17% (FY2026); hoặc 

           ✔ Lợi nhuận trước thuế ≤ mức loại trừ theo thu nhập dựa trên yếu tố kinh tế thực. 

           ✔ Lỗ trên báo cáo lợi nhuận liên quốc gia đạt chuẩn. 

** Lưu ý:  

1. Tổng doanh thu và lợi nhuận trước thuế TNDN phải được lấy từ báo cáo lợi nhuận liên quốc gia đạt chuẩn. 
2. Nghị định cũng đưa ra hướng dẫn về báo cáo lợi nhuận liên quốc gia đạt chuẩn, BCTC đạt chuẩn, và việc áp dụng GTTN dựa trên báo cáo lợi nhuận liên quốc gia đối với: LD và các công ty con của LD. 
3. Quy tắc “Một khi không áp dụng, không được áp dụng những năm tiếp theo”: Nếu không áp dụng các quy định giảm trừ trách nhiệm trong giai đoạn chuyển tiếp trong năm tài chính trước đó, tập đoàn đa quốc gia sẽ không được áp dụng giảm trừ trách nhiệm CbCR cho năm tiếp theo. 

• Miễn xử phạt hành chính trong giai đoạn chuyển tiếp với các vi phạm: 

           ✔ Chậm hoặc không nộp thông báo đơn vị hợp thành chịu trách nhiệm kê khai và danh sách các đơn vị hợp thành  

           ✔ Chậm đăng ký thuế (tối đa 90 ngày kể từ ngày hết hạn) 

           ✔ Chậm thông báo thay đổi thông tin đăng ký thuế 

           ✔ Hồ sơ sai sót/thiếu nhưng không dẫn đến thiếu số thuế phải nộp 

           ✔ Nộp hồ sơ khai thuế quá thời hạn quy định trong một số trường hợp 

           ✔ Khai sai, dẫn đến thiếu số thuế phải nộp trong một số trường hợp 

    2.4 Giảm trừ trách nhiệm (mới) 

• Số thuế bổ sung tại một nước (trừ thuế bổ sung được điều chỉnh cho năm hiện hành) cho năm tài chính được xác định = 0 khi đáp ứng một trong các tiêu chí sau đây: 

           ✔ Tiêu chí về lợi nhuận thông thường; hoặc 

           ✔ Tiêu chí về ngưỡng doanh thu và thu nhập tối thiểu; hoặc 

           ✔ Tiêu chí về thuế suất thực tế. 

• Đơn vị hợp thành được lựa chọn sử dụng phương pháp tính toán đơn giản để xác định việc đáp ứng các tiêu chí nêu trên. Trừ quy định phương pháp tính toán đơn giản cho ĐVHT không trọng yếu. 

➞ Nghị định chưa quy định chi tiết về phương pháp tính toán đơn giản để xác định việc đáp ứng các tiêu chí này cho các ĐVHT khác. 

3. Nghĩa vụ hành chính 

Đối tượng chịu trách nhiệm đăng ký thuế:

• ĐVHT được chỉ định kê khai của tập đoàn đa quốc gia
• Liên doanh không phải là thành viên của tập đoàn liên doanh
• Công ty được chỉ định kê khai của tập đoàn liên doanh
• ĐVHT được chỉ định chịu trách nhiệm kê khai của tập đoàn con có công ty mẹ tối cao là chủ sở hữu thiểu số
• ĐVHT có công ty mẹ tối cao sở hữu thiểu số không phải là thành viên của tập đoàn con có công ty mẹ tối cao là chủ sở hữu thiểu số

Chuẩn mực kế toán & tiền tệ khai, nộp thuế

• BCTC của các đơn vị hợp thành được lập theo chuẩn mực kế toán tài chính dùng để lập báo cáo tài chính hợp nhất của Công ty mẹ tối cao sẽ được sử dụng. Các chuẩn mực kế toán tài chính khác có thể được sử dụng trong những trường hợp và điều kiện cụ thể.
• Đồng tiền báo cáo hợp nhất của Công ty mẹ tối cao được dùng để tính thuế bổ sung. DN có thể nộp bằng đồng tiền này hoặc bằng VND (quy đổi theo tỷ giá bình quân tại ngày khai thuế).
• Thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo thuế tối thiểu toàn cầu sẽ nộp vào ngân sách trung ương.

4. Quy tắc áp dụng riêng cho liên doanh & các đơn vị hợp thành có công ty mẹ tối cao là chủ sở hữu thiểu số

• Thuế suất thực tế và nghĩa vụ thuế bổ sung của liên doanh, công ty con của liên doanh và đơn vị hợp thành có công ty mẹ tối cao là chủ sở hữu thiểu (MOCEs) sẽ được tính toán độc lập với các đơn vị hợp thành còn lại của Tập đoàn đa quốc gia.
• Người nộp thuế thuộc đối tượng này có nghĩa vụ soạn lập và nộp riêng các thông báo, hồ sơ đăng ký thuế và hồ sơ khai thuế hàng năm.